Can Şişman / Milliyet.com.tr – Aidatlar son dönemde İstanbullu hane sahipleri ve kiracılarının korkulu rüyası olmaya başladı. Pek fazla şahıs yüksek aidatlardan şikâyetçi. Megakentte aidatlar son dönemde kirayla yarışır hale geldi, birçok ilçede yüzde 100’lere varan oranlarda ödenti artışı yaşandı. Aidatlara dair merak edilen soruları konunun uzmanları ile konuştuk.

‘SANILANIN AKSİNE KİRACILAR DA SORUMLU’

Aidatlar, İstanbul’da yaşayan hane sahipleri ve kiracıların ortak derdi. Peki şu anda kiracılar ve hane sahipleri aidatlarını ödemediği takdirde ne ile karşılaşabilirler? Aidatlarını ödemeyen vatandaşlar herhangi bir yaptırımla karşı karşıya kalabilirler mi? Bu soruyla son zamanlarda sıklıkla karşılaştıklarını söyleyen Avukat Oğuz Kara, ödenti borcundan yalnızca hane sahiplerinin değil kiracıların da mesul tutulduğuna dikkat çekti.

İlgili Haber Apartman aidatlarıyla ilgili önemli uyarı! Kritik oran yüzde 10…

Kara, “Kat Mülkiyeti Kanunu’nun (KMK) 20. maddesinde ortak giderler düzenleniyor. KMK’ya göre, payına düşecek gider ve avans borçlarından ve işleyecek rötar tazminatından kat maliki ile beraber kiracı da mesul kabul ediliyor. Yani sanıldığının aksine ödenti borcundan yalnızca kat maliki değil, kiracılar da mesul tutuluyor” dedi. Ev sahiplerinin, evlerinde oturup oturmamaları fark etmeksizin ödenti borcunu ödemekle yükümlü olduklarını söyleyen Kara, “Kat malikleri ödenti borcunu ödemediği takdirde, ödenmeyen ödenti borcuna ilişkin olarak apartman yöneticisi ya da her bir kat maliki dava açabilir ve icra takibi başlatabilir. Ödemede gecikilen günler için aylık yüzde 5 hesabıyla rötar tazminatı ödemekle yükümlü olacaklardır” şeklinde anlatım etti.

ÖZELLİKLE O İLÇELERDE YÜZDE 150’YE ULAŞTI

TÜGEM Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan, İstanbul’daki ödenti artış sebepleri arasında personel maaşlarına gelen zammın etkili olduğunu söyledi. Özellikle elektrik ve doğalgaza gelen zamların ödenti artışında etkili olduğunu söyleyen Akdoğan, toplu sitelerdeki havuz temizliği ya da idare hizmetleri gibi faktörler nedeniyle buralarda aidatların daha da yüksek olduğunun kaçınılmaz olduğunu belirtti.

İlgili Haber İstanbul'da site aidatları cep yakıyor! Aylık 8 bin TL

İstanbul’da bilhassa Beşiktaş, Şişli, Kadıköy, Üsküdar ve Bakırköy gibi ilçelerinde ciddi ödenti artışlarının yaşandığını vurgulayan Akdoğan, “Yüzde 100’e varan artışlar var. Minimum yüzde 50-60’tan başlayıp yüzde 100’ü geçen hatta yüzde 150’ye ulaşanlar dahi var. Elbette bu artışlar sitelerin sosyal donatısına ve büyüklüğüne göre de değişiyor” diye konuştu.

‘TOPLANTILARA KATILMAK ÇOK ÖNEMLİ’

Yüksek ödenti artışlarıyla karşılaşılmaması için nelere dikkat etmek gerekiyor? Avukat Oğuz Kara hane sahiplerinin kat malikleri kuruluna mutlaka katılması gerektiğini hatırlattı. “Aidatları belirlemek için kat malikleri kurulu, yılda bir defadan az olmamak üzere idare planında gösterilen zamanlarda, böyle bir zaman gösterilmemişse her takvim yılının ilk ayı içinde toplanıyor. Yüksek ödenti artışlarıyla karşılaşılmaması için hane sahiplerinin bu toplantılara katılımı önemli” diyen Kara, bir bina veya sitede işletme projesi hazırlanırken bir önceki yılda gerçekleşmiş olan giderlerin enflasyon karşısındaki bugünkü değerinin belirlendiğini söyledi.

İlgili Haber Sitede oturanlar dikkat! Aidatlara fahiş zam yapıldı

Bu tutara yıl içinde gerçekleşmesi muhtemel ‘öngörülemeyen giderler’in de iç edilerek yıllık tahmini bütçenin oluşturulduğunu belirten Kara, hane sahiplerinin çoğunluğu tarafından kabul edilen ödenti miktarının öbür kat maliklerini de bağladığını vurguladı. Yılın bu zamanlarında ödenti bedellerinin 2022 yılı için yeniden belirlendiğini söyleyen Kara, “Özellikle emniyet ve temizlik personeli bulunan sitelerde personel gideri asgari ücrete yapılan zam oranında artacak. Bu da aidatı yükseltecek en önemli kalem olacak. Bunun dışında zamlar nedeniyle giderlerde ciddi bir artış olacak. Bu nedenle kat maliklerinin toplantılara katılım sağlaması fazla önemli” ifadelerini kullandı. Aidat artışlarında kanuni bir artış üst limiti bulunmadığını hatırlatan Kara, “Yalnızca kiracılar bakımından kira ile sınırlı sorumluluktan söz etmek mümkün” diye de ekledi.

İTİRAZ İÇİN O SÜREYE DİKKAT!

Ev sahiplerinin umumi kurula katılımının önemine vurgu yapan Avukat Oğuz Kara, “Kat malikleri ödenti artışının nereden kaynaklandığını öğrenebilir ve denetimini sağlayabilir. Kiracılar ise bu toplantıya yalnızca mal sahibinden vekaletname almasıyla katılabilirler” bilgisini verdi.

İlgili Haber İstanbul'da aidatlar kiralarla yarışıyor

İtiraz hakkı için 1 aylık süreye dikkat çeken Kara, “Kat malikleri kurulunca verilen kararlar aleyhine, kurul toplantısına katılan ancak karşı rey kullanan her kat maliki karar tarihinden başlayarak 1 ay içinde, toplantıya katılmayan her kat maliki ise kararı öğrenmesinden başlayarak 1 ay içinde ve umumi kurul davetiyesi eline ulaşmayanlar 6 ay içinde sulh mahkemesinde iptal davası açabilir. Davayı bir kat malikinin bile açması yeterli olacaktır” detayını paylaştı. Dava açma süresinin umumi kurul tarihinden itibaren 6 ayı geçemeyeceğinin altını çizen Kara, 6 aydan sonra iptal davasının açılamayacağını vurguladı. Kara ayrıca KMK ve idare planına açıkça aykırı olan kararlar için aykırı rey kullanılmasa dahi süre koşulu olmaksızın her zaman dava açılabileceğini belirtti.

‘AİDAT BORCUNUN BİRİNCİ DERECE SORUMLUSU…’

Avukat Oğuz Kara, ortak gider ve ödenti borcundan hane sahibinin mesul olduğunu belirterek, “Kiracı ise kat maliki ile beraber söz konusu borçlardan her ay kira miktarı kadar kat maliki ile beraber müteselsilen mesul olacaktır. Yani kiracının sorumluluğu ödemekle yükümlü olduğu kira miktarı ile sınırlıdır” vurgusunu yaptı.

İlgili Haber Site aidatları kiralarla yarışıyor

Aidat borcunun birinci radde sorumlusunun hane sahibi olduğunu söyleyen Kara, hane sahibinin ödenti borcundan sorumluluğunun sözleşmeyle ortadan kaldırılamayacağına dikkat çekti. Kara, hane sahibinin sorumluluğunu, “Malikin kiracısı ile böyle bir sözleşme yaptığını varsayalım, bu durumda sözleşme yalnızca iç ilişkiyi ilgilendirir ve sadece tarafları bağlar, apartman yönetiminin dava açmasını veya icra takibi başlatmasını engellemez” diye anlattı.

NE ZAMAN KİRACI, NE ZAMAN EV SAHİBİ SORUMLU?

Yeni yapım niteliğinde olan hususlardan yalnızca hane sahibinin mesul olduğunu söyleyen Avukat Oğuz Kara, periyodik bakım ve düzenleme gibi işlemlerden ise kiracının mesul olduğuna dikkat çekti. Kara, sözlerine şöyle devam etti: “Örneğin apartmanın yıkanması, asansörlerin periyodik bakımı, bahçe düzenlemesi ve sulaması gibi işlerde kiracının sorumluluğu gündeme gelecektir.”

İlgili Haber Son dakika: Kira bedeli kadar ödenti ödüyorlar!

TÜGEM Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan da bir bakım söz konusu olduğunda bunu kiracının ödeyeceğini ancak demirbaşla ilgili bir malzeme değişikliği varsa o zaman bu durumun hane sahiplerini ilgilendirdiğine dikkat çekti. Akdoğan, “Örneğin evde klimanın temizliği yapılacaksa bunu kiracı yapacak. Klima bozulduysa, artık ömrü bittiyse ve değiştirilmesi gerekiyorsa bu artık hane sahibini ilgilendiriyor” dedi.

AİDAT BORCUNU ÖDEMEYENLER DİKKAT!

Avukat Oğuz Kara, kiracıların kira sözleşmesi yaparken aidatı ödeyeceğine taahhüt ederek imza atıp kira sözleşmesini kabul ettiklerini, aidatı ödemeyen kiracıya hane sahibinin hukuki işlem başlatabildiğini söyledi. Tıpkı kira borcu gibi ödenti borcunu ödemeyen kiracıların da tahliye edilebildiğini söyleyen Kara, “Bu durumda kira veya ödenti borcunu sözleşmeye göre kararlaştırılan zamanda ödemeyen kiracı aleyhine kiraya veren konut sahibi kiracıya 30 gün ödeme süreli bir ihtarname gönderecektir. İhtarnamenin kiracıya tebliğinden itibaren kiracı borcunu 30 gün içinde ödemezse kiraya veren tahliye davası açabilecektir” bilgisini verdi.

İlgili Haber Son dakika… Apartmanın ödenti listesi başını yaktı! 4 yıla kadar hapis

Kiracının ödenti yükümlülüğünü yerine getirmediği takdirde ciddi yaptırımlarla karşılaşabileceğini söyleyen Kara, “Yeni düzenleme ile hane sahipleri, kira borcunu ödemeyen veya kaçma ihtimali olan kiracının menkul malları üzerine bir yıllık ve işlemekte olan altı aylık kira bedelinin güvencesi olmak üzere hapis hakkını kullanabilecektir. Bu sebeple sözleşmede aidata ilişkin olarak getirilen özellikli her düzenleme titiz bir şekilde incelenmelidir” uyarısında bulundu.

‘SİTELERDEN BAĞIMSIZ BİNALARA DOĞRU BİR KAYMA VAR’

TÜGEM Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan, hane tercihlerinde bilhassa aidatların ne kadar olduğu konusunun kiracıların fazla daha fazla ilgilendiği bir konu haline geldiğini vurguladı. Özellikle sitelerde daire seçimi yapılırken ödenti fiyatlarına fazla dikkat edilmeye başlandığını söyleyen Akdoğan, son dönemde bilhassa orta gelir grubunun sitelerden kopmaya başladığının altını çizdi.

İlgili Haber Yüksek ödenti mağduru olmamak için site umumi kurullarına katılım önem taşıyor

Akdoğan, “Son dönemde tasarruf amacıyla daha fazla aidatın nispeten düşük olduğu müstakil binalar tercih edilmeye başlandı. Sitelerden müstakil binalara doğru bir kayma olduğunu söyleyebiliriz” diyerek konunun altını çizdi. Vatandaşların bütçeler konuşulurken bütçe kalemlerini doğru bir şekilde incelemeleri gerektiğini söyleyen TÜGEM Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan ise bazı sitelerde bu durumun ticari ranta dönüştüğünü belirterek dikkatli olunması konusunda uyarılarda bulundu. Konuyla ilgili bir yasal düzenlemeye ihtiyaç olunduğunu vurgulayan Akdoğan, “Tesis yönetimi tarafında çalışma, ilke ve kuralların belirlenmesinin bir ihtiyaç olduğunu düşüyoruz” diye konuştu.