0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Geçtiğimiz ay Osmanlı’nın en parlak kumaşlarından Gaziantep’e mahsus kutnu kumaşının Paris Moda haftasında tanıtılması, Osmanlı kumaşlarını tekrar gündeme getirdi. Dizayncılar, 16. yüzyılda tanınan olan Osmanlı kumaşlarıyla dünya modasına tekrar tarafa kazandırmak için kolları sıvadı. İşte Osmanlı kumaşlarının geçmişi…

Dünyaca ünlü moda devi Paris Moda Haftası’nda yeni üretimiyle, Osmanlı padişahlarının çok tercih ettiği kutnu kumaşını tanıtmıştı. Gaziantep’e has olan kutnu kumaşının gündeme gelmesinin akabinde dizayncılar Osmanlı kumaşlarını yeni dizaynlarında pahalandırmak için hazırlıklarına başladı. Bir sonraki dönemin kreasyonu için modernize edilen kıyafetler klâsik izler taşıyor. Kutnu kumaşının trendler ortasına ismini altın harflerle yazdırmasıyla, Süleyman Demirel Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi Klasik Türk Sanatları Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Genç, dokuma kumaşların ehemmiyetini, geçmişteki kullanımını ve bugün geldiği noktaya şu sözlerle değindi:

“Dokuma kumaşlar geçmişte muhtaçlıklar için kişinin ekonomik seviyesine uygun gereç ile dokunmuştur. Sanayi ihtilali ile birlikte seri üretime geçilmiş ve el dokuma kumaşlar değerini kaybetmiş. Bu dokumaların değeri geçmiş devrin gereç, tasarım ve teknik özelliklerini göstermesi. Günümüzde geçmiş örneklerden esinlenerek çağdaşını üreterek bugünün modasına taraf verebiliriz. Geçmişe ilişkin kumaşları müzelerde korumak ve bu örnekleri bugün de yaşatabilmek değerli.”

MODERN DİZAYNLAR GEÇMİŞİN İZLERİNİ TAŞIYOR

16. yüzyılda İstanbul modanın başkentiyken, o periyot örneklerinden esinlenerek çağdaş dizaynlara imza atılıyor. Doç. Dr. Genç, periyoda ilişkin kumaşların zenginliğinden faydalanarak modaya sağladığı katkıyı, “

“Osmanlı devrinde ister dokunduğu kente, ister tekniğine isterse de dokuma materyaline nazaran baktığımızda yüzlerce kumaş örneği var. Yalnızca Osmanlı devrine ilişkin bir yöresel kumaştan yola çıkarak bile moda dalına katkılar sağlanabilir. Yüzlerce farklı materyal ve teknikteki kumaşlar tekrar güncellenerek üretildiğinde Türk ve Dünya modasına çok önemli katkılar sağlanabilir. Bu örneklerden yola çıkarak çok çağdaş dizaynlar yapılabilir” formunda açıkladı.

Anadolu Selçukluları ve Beylikleri dönemi dokumaları, Osmanlı dokuma sanatı üzerinde hayli tesirli olduğunu belirten Doç. Dr. Genç, Osmanlı periyoduna ilişkin yüzlerce kumaş örneği olduğunu aktardı. Genç, Osmanlı kumaşlarını kentlere nazaran şu halde kıymetlendirdi:

“Kumaşlar dokundukları kente nazaran; Halep kumaşı, Bursa kumaşı üzere, kullanıldıkları yere nazaran; Trablus nesli, Konya sevaisi üzere, şahıs isimlerine nazaran; Hacı Ali bezi, Bakkaloğlu işi, Selimiye üzere isimler almışlardır. Tekniklerine nazaran isimlendirilenler çoğunlukta olup başlıcaları; kadife, çatma, kemha, seraser, atlas, canfes ve kutnu’dur. Renk sayısına nazaran isimlendirilenler; serenk, heftrenk, desenine nazaran isimlendirilenler ise; gülistanî, çınarlı, benekli üzere kumaşlardır.”

OSMANLI’DA KUMAŞ VE DOKUMACILIĞIN EN PARLAK DEVRİ 16’NCI YÜZYIL

Doç. Dr. Mustafa Genç, lonca örgütleri ortasında dokumacıların yoğunlukta olduğunu söylemesinin yanı sıra, Osmanlı periyodunda dokuma işini en âlâ noktaya taşıyabilmek için kumaşlar üzerinde epey ihtimamlı bir çalışma sürdürüldüğünü kaydetti. Genç, “Türk kumaşları ince, karakteristik muntazam desen anlayışına ve eksiksiz dokuma tekniğine 15’nci yüzyılda ulaştı. Topkapı Sarayı arşivinde bulunan ‘Ehl-i Hiref’ defterlerine nazaran periyodun lonca örgütleri içerisinde en kalabalık olanı dokumacılardı” dedi.

Öte yandan 19. yüzyılda Osmanlı himayesindeki birçok kentin dokuma merkezi haline gelmiş olduğunu da belirten Genç, anlatımlarına şu tabirleri de ekledi:

“Osmanlı kumaş dokumacılığının en parlak devri 16’ncı yüzyıldır. Bursa, İstanbul, Bilecik, Denizli, Kastamonu, Ankara, Amasya, Karaman üzere kentler tam bir dokuma merkezi haline dönüşmüştü. Osmanlı, iktisat ve sanatta en güçlü periyoduna bu asırda ulaştı. Kumaşların ve desenlerin en zengini bu devranda dokunmuştur. Lale, karanfil, sümbül, çınar yaprakları, bahar kolları, narçiçekleri ve narlar, kıvrık kollar ortasında hançer yaprakları 16’ncı yüzyılın en çok sevilen ve sık kullanılan motifleridir. Bu tıp natüralist çiçeklerin dış kontürlerinin besbelli olarak çizilmesi ise Osmanlı kumaş desenlerini başka ülke kumaşlarından ayıran en bariz özelliktir.”