Başlat Menüsünün İlk Günlerinden Windows 10’a Kadar Uzanan Yolculuğu

Microsoft, Windows 8 ile birlikte alıştığımız Başlat menüsünü bizden aldığında, büyük bir reaksiyon ile karşılaşmıştı. Geçmişi çok eskilere dayanan bu menü, bir çok Windows kullanıcısı için vaz geçilmesi çok güç bir öğe idi. Neyse ki şirket, bu yanlışından Windows 10 ile döndü ve tam olarak istediğimiz üzere olmasa da, bize Başlat menümüzü geri verdi.

Windows 10'un getirmiş olduğu en büyük yeniliklerden biri, hiç kuşkusuz Başlat menüsünün geri gelmesi idi. Üstte da söylediğimiz üzere Microsoft, Windows 8 ile bir arada bu menüyü bir başlangıç ekranına çevirmeye çalışmıştı.

Başlat menüsü o kadar uzun vakittir bizimle birlikte ki, yıllar geçtikçe değişime uğraması da kaçınılmazdı. Genel kavramlar birebir kalsa da, bu menüde pek çok ayrıntı daima birebir kaldı.

Bu yazımızda, Başlat menüsünün ortaya çıktığı birinci Windows 95 yapılarından Windows 10'a kadar uzun bir seyahate çıkacağız ve menünün geçirdiği değişimlere birlikte göz atacağız...

Chicago

Windows 95'in temellerini atan bu işletim sistemi ülkemizde o kadar yaygın kullanılmamış olsa da Başlat menüsünün temellerinin bununla birlikte atıldığını söyleyebiliriz. Fotoğraflarda gördüğünüz üzere simgeler Windows 3.1'in tesirinde üzere duruyor. Lakin Başlat Menüsü, Misyon Çubuğu ve Bilgisayarım özellikleri, atılan temelleri açıkça ortaya koyuyor.

En çok göze çarpan özellik ise Başlat menüsünün 3 simgeden oluşması. Windows logosu olan simge, uygulama yöneticisi ve pencerelerin tertibiyle ilgili seçeneklere erişmeyi sağlarken, çabucak yanındaki göz simgesi ise bilgisayarda bulunan programların çalıştırılmasını ve bilgisayarda arama yapabilmeyi sağlıyor. Sondaki soru işareti bulunduran simge ise günümüzde kullandığımız Windows Yardım menüsü oluyor.

Windows 95

Gerçek manadaki Başlat menüsü birinci kere burada karşımıza çıktı. Hatta Microsoft bu yeni işletim sisteminin getirdiği en büyük yeniliğin bu olduğunu gösterdi ve bunu reklam sloganı haline getirdi.

Microsoft firmasının 90'lı yıllarda kazandığı, bilhassa Bill Gates'in hayali olan "her meskende, her masada bilgisayar" mottosuna dayalı muvaffakiyetinde, Windows 95 çok büyük rol almıştır. O denli ki şimdiki pencere sisteminin girişi olarak nitelendirilir ve Başlat menüsü epey kullanışlıdır.

Windows 95 Başlat menüsü olabildiğince sade gözükmekteydi. İşletim sisteminin temel programları, son açılan dokümanlar ve belge aramaları buradan rahatlıkla yapılıyordu. Yüklenen tüm uygulamalar, Program sekmesi altında gruplanıyordu ve özelliklerine nazaran ayrılıyordu.

Windows 95, 97'nin sonlarına kadar bir çok güncelleme aldı ve bunlar büyük yenilikler de içeriyordu (AGP ekran kartları takviyesi, FAT32 dosyalama sistemi, USB dayanağı vb.).

Windows NT 4.0

Windows NT serisi iş maksatlı olarak kullanıma sunuldu. Bilhassa 1996'da çıkan 4.0 versiyonu, Windows 95'in arayüzüyle tıpkı olmakla birlikte birkaç değişiklik sunuyordu. Windows NT çekirdeği daha sonra Windows 9x çekirdeğiyle bir arada, genel ve profesyonel versiyonlarıyla piyasaya sürüldü. Lakin DirectX üzere özellik eksikliği ve yüksek sistem ihtiyaçları tüketiciler için Windows NT'yi daha az cazibeli kıldı.

NT'nin başlat menüsü Windows 95 ile birebirdi ancak program menüsü kullanıcıların programlarına nazaran ayrıma uğradı. Programlar artık bile ayrılıyor lakin dallanan Başlat menüsü sonraki versiyonlarda ortadan kalktı.

Windows 98

Windows 95 birçok insanı internet ile tanıştırdı anca internetin yaygınlaşması Windows 98 ile daha da hızlandı.

Internet Explorer 4, Windows 95 için opsiyonel bir tercihti ve güncelleme olarak elde edilebiliyordu. Ayrıyeten Outlook Express, Süratli Başlat çubuğu üzere kavramlar da bu opsiyonların içindeydi.

Bütün bunların tamamı, Windows 98 ile birlikte standart haline getirildi ve yükleme paketinin içinde yer aldı. Başlat menüsündeki Favoriler kısmı, internete direkt olarak girişinizi sağlayabiliyordu. Oturumu kapat butonu ile çoklu kullanıcı özelliği göze çarpmaktaydı fakat bir oturumu büsbütün kapatmadan başkasına geçiş yapılamıyordu ki bu Windows XP'ye kadar devam etti. Başlat menüsüne Windows yenileştirme eklenmesi, Windows'un rahatlıkla güncellenmesini sağlıyordu, lakin güvenlik açıklıkları birinci olarak burada ortaya çıktı.

Ayrıyeten yenilik olarak da Başlat menüsünde sağ tıklama aktifleştirildi ve menü içerisinde simgelerin yeri sürüklenerek değiştirilebiliyordu.

Windows 98 SE

1999 yılında çıkan bu sürüme ödeme yapılarak geçiş yapılıyordu ve 9x serisinin son eseriydi. Bundan sonra Windows ME çıktı lakin birden fazla kullanıcı 98 SE'de kalmaya devam etti.

Bu sürümün Başlat menüsünde çok fazla bir değişiklik yoktu. Yalnızca sağ tıklama opsiyonunda "isme nazaran sıralama" seçeneği eklenmişti.

Windows ME/2000

Windows 2000, yılın birinci periyodunda sunuldu. Görünüm ve kullanıcı arayüzü olarak ME serisi ile birebir görünümdeydi lakin içerdikleri açısından çok fazla farklılıklar vardı.

Windows 2000 tıpkı vakitte NT 5.0'dı. 4.0'ın bilakis DirectX takviyesi, güncelleme seçenekleri, ACPI için tam takviye ve Windows 98 ile tıpkı şoför modellemesi içeriyordu. Windows 98 ve NT 4.0 yerine geçmesi planlanmıştı ve tam bir kullanıcı dostuydu lakin sonraki sene Windows XP efsanesi ortaya çıkınca yüzüne bakılmadı.

Başlat menüsü ME ile birebirdi, yalnızca oturumu kapat simgesi ortadan kalkmıştı.

Windows XP

Windows'un bu sürümüne kadar Başlat menüsünün içeriği ve manzarası fazla değişmemişti. Lakin radikal bir değişiklik bu sürümde ortaya çıktı.

Windows XP ile bir arada ekran çözünürlüğü 1024x768'e yükseldi. Yeni Başlat menüsü de böylelikle genişlemiş oldu. İki sütundan oluşan bu yeni Başlat menüsünde sol tarafta evvelce de kullanılan özellikler varken sağ tarafta Kontrol Masası, Bilgisayarım, Evraklarım üzere seçenekler karşımıza geldi. Aslında sahiden bir yenilik yoktu lakin birçok şey daha erişilebilir oldu.

Windows ME, 2000 ve XP'de şahsileştirme daha kolay yapılabildi.

İki sütunlu menü manzarası ve renklendirme Windows XP'nin temel yeniliklerinden bir tanesiydi. Daha evvelki sürümlerde bulunan Gri renk çağı bununla kapanmıştı. Doğal klasik görünüm sayesinde eskisi üzere kullanılabiliyordu.

Windows Vista

Bu sürüm, Başlat menüsüne eklenmiş arama çubuğu ile tanıtıldı. Bu iki sorunu ortadan kaldırdı. Birinci olarak az kullandığınız, üstünde örümcek ağı bulunan belge ya da programlarınıza buradan daha rahat erişebiliyordunuz. Başkası ise nereye kaydettiğinizi bilmediğiniz belgelerin yerini rahatlıkla bulabiliyor ya da organize edebiliyordunuz.

Tıpkı vakitte Vista, üzerinde "Başlat" yazmayan birinci başlat menüsü butonu içeriyordu.

Görünüm açısından 2 sütunlu sistem tıpkı kaldı, yalnızca Bilgisayarım, Evraklarım üzere butonların yanından simgeleri kalkmıştı. Sonsuza kadar dallanabilen ağaç sistemi yerine alt tarafa yanlışsız açılan satır sistemi getirildi. Geri dönmek içinse bir geri butonu konuldu.

Başlat menüsünü klasik formata değiştirmek, Vista'da son buldu. Üçüncü parti uygulamalar sayesinde hala 9x sürümündeki görünüme geri dönülebiliyordu fakat Microsoft bunu desteklemediğini ısrarla söylüyordu.

Windows 7

Bu sürüm aslında görünüm olarak Windows Vista'dan çok farklı değildi. Ama altında yatan değişiklikler çok fazlaydı.

Windows 7'nin Başlat menüsü Vista'nınki ile birebirdi. Bilgisayarı Kapat butonu eklenmişti, Süratli Başlat ve Vazife Çubuğu kombine edilmişti. Program isimleri yerine simgeleri gözüküyordu.

Windows 8.0

Şayet tüm dünya tarafından benimsenmiş 20 yıllık bir alışkanlığı bir anda ortadan kaldırırsanız ne olur? Microsoft bu soruyla Windows 8'i ortaya çıkardığında karşılaştı.

Başlat Mmenüsü ve Başlat butonu ortadan kalktı. Bunun yerine başlangıç ekranını ortaya çıkardı. Bu ekran dokunmatikler için çok uygundu lakin her şeyin yeri değişmişti.

Kimileri başlangıç ekranının yalnızca başlat menüsünün geliştirilmiş hali olduğunu savundu. Daha yumuşak ve daha geniş hali. Canlı akışlar sayesinde rastgele bir uygulama açmadan birkaç şeyi görmek mümkündü. Aramak için yalnızca bir şeyler yazmak kafiydi. Sağ üst tarafta bir arama çubuğu ortaya çıkıyordu.

Başlat ekranı ile ilgili asıl sorun nasıl kullanılacağı ile ilgili oldu. Kapat butonu ve daha evvel kullanılan birçok ünite göz önünde değildi. Masaüstü, olağanın dışında bir uygulama üzereydi. Bu yüzden çok fazla ilgi görmedi ve Microsoft son üç yılını bununla uğraşarak geçirdi.

Windows 8.1

Bu sürüm, kullanıcı tenkitlerine karşı olarak çıkartıldı. Başlat butonu geri geldi ve masaüstü varsayılan ekran haline getirildi. Sağ tıklama seçeneği de bir nevi program menüsü olarak karşımıza çıktı.

Windows 8.1 bize bir Başlat menüsü vermedi lakin eski menü ile başlangıç ekranı ortasındaki köprü oldu.

Windows 10

Bu yeni sürüm Windows 8'in içerdiği en âlâ özellikleri aldı ve onu Windows 7 Başlat menüsüyle birleştirdi.

Yeni menü yeniden iki sütun halde bulunmakta. Sol sütunda evvelden alıştığımız Bilgisayarı Kapat, Tüm Programlar, Kontrol Masası vb. üzere öğeler var. Sağ tarafta ise başlangıç ekranının minik hali bulunmakta ve farklı alt sütun ve satırlara ayrılabilmekte.

Yeni menü Microsoft'un ortaya çıkardığı Cortana ile desteklendi. Bu sayede ses ile yönlendirme daha faal yapılabilmekte.

Şayet başlangıç ekranı üzere tam sayfa yapılmak istenirse tablet modu açılabilir. Bu, menüdeki sağ sütunu olduğu üzere tam ekrana yaymanızı sağlar.

Yeni Başlat menüsü Windows 95'teki üzere tıpkı görünümde değil fakat temel olarak tıpkı işi yapıyor: Bir şeyleri bulmak, program çalıştırmak, özellik değiştirmek üzere...

Windows 8'in başlangıç ekranı , aslında bozuk olmayan bir şeyleri tamir etmeye çalışmıştı. Windows 10 ise bu başlangıç ekranından büsbütün vazgeçmek yerine bunu daha yararlı ve kolay bir biçimde, daha evvel Windows XP ve 7 kullanan bireyleri de dikkate alarak önümüze getirdi. Bu harika bir tahlil olur mu, ileride göreceğiz.